UE750 - Étudier les séismes de 2023 en Turquie et en Syrie : approches pluridisciplinaires

Intervenant·e·s

• Andrea Gritti [référent·e]   doctorant, EHESS / Centre d'études turques, ottomanes, balkaniques et centrasiatiques (CETOBaC)
• Verda Kimyonok   doctorante, EHESS / Institut de recherche interdisciplinaire sur les enjeux sociaux (IRIS)
• Marguerite Teulade   doctorante, EHESS / Centre d'étude des mouvements sociaux (CEMS)

Cet atelier doctoral propose une réfléxion collective et collaborative sur les séismes de février 2023 survenus en Turquie et en Syrie. Un puissant séisme de magnitude 7,8 suivi de plusieurs autres a frappé la Turquie, la Syrie et le Kurdistan le 6 février, réduisant à néant des vies, des villes et campagnes.

Bien que bouleversé, à partir de la fin du XIX^e siècle, par les tensions sociales et les politiques de l’Empire ottoman et des États qui lui ont succédé, le pluralisme religieux et culturel reste l’un des caractères essentiels des sociétés régionales. Aux fractures héritées de l’histoire s’ajoutent celles renouvelées par la disparité d’accès aux ressources économiques, à l’État-providence et aux sphères publiques nationales. Dans les différents territoires touchés, le séisme a eu des impacts tout aussi inégaux, et a révélé et cristallisé des enjeux pré-existants. Tout en nous concentrant principalement sur les effets du séisme en Turquie, nous prendrons également en compte les territoires syriens impactés. Analysées dans la longue durée, les dynamiques de mobilité et de peuplement montrent des continuités régionales que nous ne saurions réduire aux frontières étatiques.

Au cours de cet atelier mensuel, nous souhaitons réfléchir et discuter collectivement des causes et des conséquences de ces séismes sur les populations. Au cours de chaque séance, nous proposons l'intervention d'un·e jeune chercheur·euse et/ou d'un·e acteur·rice de la société civile afin de proposer des points de vue divers et originaux sur la situation. L'objectif sera double : d'une part, dans le contexte de l'essouflement de l'attention médiatique, il s'agit d'impulser une réflexion sur le temps long et de penser ce cycle de séminaires durablement sur les années à venir. D'autre part, la publication mensuelle de notes de blog permettra la diffusion et le partage des réflexions entamées lors de l'atelier. Les intervenant·es seront libres de proposer des lectures académiques, mais aussi des vidéos, des podcasts ou des photographies aux participant·es de l'atelier afin de diversifier les supports et mediums de réflexion. Ainsi, cet atelier sera l'occasion de croiser les disciplines et de dépasser la frontière entre champ académique et non-universitaire, mais aussi d'acquérir des connaissances théoriques et pratiques afin de les appliquer dans un contexte contemporain. 

Nous souhaitons, par cet atelier, participer à collectiviser les connaissances sur les séismes, et créer une solidarité entre jeunes chercheur·euses (masterant·es, doctorant·es) de diverses disciplines s’intéressant à ces thématiques. L’atelier est également ouvert à des personnes en dehors de l’université. L'atelier sera organisé en hybride et se déroulera en français, anglais et turc. 

---- ENG

Investigating the 2023 earthquakes in Turkey and Syria: multidisciplinary approaches

This doctoral workshop is a collective and collaborative reflection on the February 2023 earthquakes in Turkey and Syria. A powerful magnitude 7.8 earthquake, followed by several others, hit Turkey, Syria, and Kurdistan on February 6, wiping out lives, urban areas and countryside.

Although disrupted from the end of the 19th century onwards by social tensions and the policies of the Ottoman Empire and its successor states, religious and cultural pluralism remains one of the significant characteristics of regional societies. In addition to the fractures inherited from history, there are those renewed by disparate access to economic resources, the welfare state, and national public spheres.

The earthquake had an equally uneven impact in the various territories affected, revealing and crystallizing pre-existing issues. While focusing primarily on the effects of the earthquake in Turkey, we will also consider how Syrian territories are impacted. Mobility and settlement dynamics, as analyzed over the long term, reveal regional continuities that cannot be reduced to state borders.

In these monthly workshops, we aim to collectively discuss the causes of the consequences of these earthquakes’ collapses on inhabitants/survivors. During each session, we will have the intervention of a young researcher and/or an actor from civil society to propose diverse and original points of view on the situation/topic. The aim is twofold: On the one hand, in the context of waning media attention, the objective is to encourage long-term reflection and to ensure that this cycle of seminars lasts for years to come. In addition, the monthly publication of blog notes will enable the reviews initiated during the workshop to be disseminated and shared. Speakers will be free to propose academic readings and videos, podcasts, or photographs to workshop participants to diversify the supports and mediums for discussion. In this way, the workshop will provide an opportunity to cross disciplines and overcome the boundaries between academic and non-academic fields, hence acquiring theoretical and practical knowledge that can be applied in a contemporary context. 

Through this workshop, we hope to contribute to the collectivization of earthquake knowledge and create solidarity between young researchers (masters and doctoral students) from various disciplines interested in these research themes. The workshop is also open to participants outside the university. The workshop will be organized as a hybrid and will be held in French, English, and Turkish.

---- TR

Türkiye ve Suriye'de 2023 depremlerinin araştırılması: multidisipliner yaklaşımlar

Bu doktora atölyesi, Şubat 2023'te Türkiye ve Suriye'de meydana gelen depremleri konu alan kolektif bir çalışmadır. 6 Şubat'ta Türkiye, Suriye ve Kürdistan'ı vuran 7.8 büyüklüğündeki güçlü depremle bunu takip eden depremler, hayatları, kentsel ve kırsal alanları yerle bir etti.

Toplumsal gerilimler ve 19. yüzyılın sonundan bu yana Osmanlı İmparatorluğu ve halefi devletlerin politikaları bölgeyi derinden etkilemiş olsa da dini ve kültürel çoğulculuk bölge halklarının önemli özelliklerinden biri olmaya devam etmektedir. Tarihten miras kalan parçalanmalara ek olarak, ekonomik kaynaklara, refah devletine ve ulusal kamusal alanlara erişimdeki eşitsizliklerin yarattığı bölünmeler de söz konusu. 

Deprem, etkilenen çeşitli bölgelerde eşit olmayan bir etki yaratmış, önceden var olan sorunları ortaya çıkarmış ve belirginleştirmiştir. Öncelikle depremin Türkiye'deki etkilerine odaklanırken, Suriye topraklarının da depremde nasıl etkilendiğini dikkate alacağız. Hareketlilik ve yerleşim dinamikleri uzun vadede analiz edildiğinde, devlet sınırlarına indirgenemeyecek bölgesel süreklilikler göstermektedir.

Bu aylık atölye çalışmalarında, depremin yarattığı yıkımın sebeplerini ve sonuçlarının  insanlar üzerindeki etkisini birlikte tartışmayı amaçlıyoruz. Her oturumda, genç bir araştırmacı ve/veya sivil toplumdan bir aktör, duruma/konuya ilişkin farklı ve özgün bakış açıları sunacak. Amaç iki yönlü: Bir yandan, azalan medya ilgisi bağlamında, uzun vadeli düşünmeyi teşvik etmek ve bu seminer dizisinin önümüzdeki yıllarda da devam etmesini sağlamak. Buna ek olarak, çalıştay sırasında ortaya atılan fikirlerin yayılması ve paylaşılması için aylık blog yazıları yayınlanacaktır. Konuşmacılar, atölye katılımcılarına akademik okumaların yanısıra, videolar, podcast'ler veya fotoğraflar önererek düşünceyi destekleyici araçlar kullanmakta ve çeşitlendirmekte özgür olacaklardır. Bu şekilde, çalıştay disiplinler arası geçiş ve akademik ve akademik olmayan alanlar arasındaki sınırların aşılması için bir fırsat sunacak ve böylece çağdaş bir bağlamda uygulanabilecek teorik ve pratik bilgiler edinilecektir.

Bu atölye çalışmasıyla, depremler konusunda bir bilgi birikimi oluşturulmasına katkı sağlamayı ve bu araştırma konularına ilgi duyan farklı disiplinlerden genç araştırmacılar (yüksek lisans ve doktora öğrencileri) arasında dayanışma yaratmayı umuyoruz. Atölye, üniversite dışından katılımcılara da açıktır. Atölye çoklu ortamda (çevirim içi ve fiziksel katılımla) düzenlenecek ve Fransızca, İngilizce ve Türkçe dillerinde gerçekleştirilecektir.

Programme : 

3 octobre : Introduction - Questionnements post-séismes - Critiques et méthodologie

• Séance optionnelle (3 octobre, 19h au Dorothy) : Documentaire "Hatay 17-24 Avril 2023" de Imre Azem avec Samandağ Collectif

7 novembre : "Ordinarisation de l'extraordinaire : La vie après le tremblement de terre à Antakya", Mustafa Çelebi (École Nationale Supérieure d'Architecture de Grenoble, AE&CC)

5 décembre : "Deprem sonrası üzerine düşünmek: teorik bir yaklaşım & sivil toplum örgütlenmelerindeki pratikler" (Réfléchir à l'après des séismes : approche théorique et pratiques dans les organisations de la société civile), Gül Köksal (Başka Bir Atölye) & Ümit Güç (Kollektif Koordinasyon & Hatay Ekoloji Platformu)

• Séance Ciné (12 décembre, 14h30-16h30 à Condorcet, Salle Gradinée) simultanée à l'EHESS & Institut Français d'Etudes Anatoliennes (IFEA) : "KAF KAF" suivi d'un débat avec Metin Dağ

9 janvier (16:30-18:30) : "The Development of Ottoman Capitalism in a Mediterranean Disaster Ecology", Önder Akgül (Miami University) & "Consuls et missionnaires étrangers lors de la famine de 1879-1880 à Diarbékir : témoins, acteurs humanitaires, têtes de réseaux clientélaires ?", Matthieu Gosse (Université Gustave Eiffel)

6 février : Séance commémoration - programme à venir

5 mars : "La complexité de l'action humanitaire sur le terrain syrien", Charlotte Streinger (Sciences Po Grenoble) et Rand Raslan (EHESS, IRIS)

2 avril : "Les hôpitaux d'hôtels cinq étoiles en temps de séisme", Toprak Erdeniz (Paris Nord, IRIS)

7 mai : "Dynamiques internationales du secteur humanitaire turc", Antonia Collard-Nora (CERI - Sciences Po) et Selin Top (Afet için Feminist Dayanışma)